معرفي مهندسي ارزش
مهندسي ارزش(Value Engineering)، تلاشي است سازمان يافته كه با هدف بررسي و تحليل تمام فعاليتهاي يك طرح، )از زمان شكل‌گيري تفكر اوليه تا مرحله
طراحي و اجرا و سپس راه اندازي و بهره برداري( انجام مي شود و به عنوان يكي از كارآمدترين و مهم ترين روشهاي اقتصادي در عرصه فعاليتهاي مهندسي،
شناخته شده است.
مهندسي ارزش در چهارچوب مديريت پروژه، ضمن اينكه به تمام اجزاي طرح توجه مي كند، هيچ بخشي از كار را قطعي و مسلم نمي داند. هدف مهندسي
ارزش، زمان كمتر براي رسيدن به مرحله بهره برداري بدون افزودن بر هزينه ها يا كاستن از كيفيت كار است.
افزايش پيوسته هزينه هاي اجرايي و توسعه روز افزون فن آوري، حذف آن بخش از هزينه ها را كه نقشي در ارتقاي كيفيت ندارند و از لحاظ اجرايي نيز غير
ضروري مي باشند، الزامي ساخته است. به كارگيري مهندسي ارزش در پروژه هاي اجرايي با توجه به پيچيدگي كارها به ويژه در طرحهاي بزرگ اجرايي، مي
تواند به ابزار بي چون و چراي مديريت در كنترل هزينه ها تبديل شود. هدف اين روش، از ميان برداشتن يا اصلاح هر چيزي است كه موجب تحميل هزينه هاي غير
ضروري مي شود، بدون آنكه آسيبي به كاركردهاي اصلي و اساسي طرح وارد آيد. مهندسي ارزش، مجموعه اي متشكل از چندين روش فني است كه با
بازنگري و تحليل اجزاي كار، قادر خواهد بود، اجراي كامل طرح را با كمترين هزينه و زمان تحقق بخشد. هزينه طرح در اين مقوله نه فقط هزينه هاي طراحي و اجرا
بلكه هزينه هاي مالكيت شامل بهره برداري، تعمير و نگهداري و هزينه هاي مصرف در سراسر دوره عمر مفيد طرح را نيز شامل مي شود. روشهاي مهندسي
ارزش مي تواند موجب اصلاح و ارتقاي كيفيت فرايندهاي توليد صنعتي و انجام طراحي هاي جديد در هر مرحله از يك پروژه اجرايي گردد. برخلاف آنچه كه در
صنايع توليدي مرسوم است و مي توان يك روش اصلاحي را همواره در مراحل بعدي توليد يك محصول خاص نيز اجرا كرد، در پروژه هاي ساختماني كه هر سازه
داراي شرايط ويژه اي است، حدود به كارگيري يك روش اصلاحي مهندسي ارزش، محدود به همان پروژه است گذشته از اين، امكانات صرفه جويي در هزينه
هاي يك پروژه اجرايي نيز در مراحل مختلف آن تفاوتهاي بسيار پيدا مي كند. با آنكه روش مهندسي ارزش را مي توان در تمام مراحل يك پروژه اجرايي به
كارگرفت، بيشترين مزاياي آن زماني حاصل مي شود كه در نخستين مراحل برنامه ريزي و طراحي به كار گرفته شود. نوآوري و جنبه هاي كاربردي مهندسي
ارزش، اين روش را از روشهاي سنتي و متعارف كاهش هزينه
ها، متمايز مي گرداند. روشهاي سنتي كاهش هزينه ها، عموماً از تجربيات گذشته، نگرشها و عاداتي كه جنبه تكرار به خود گرفته است، تبعيت مي كند و اثري
از خلاقيت در آنها ديده نمي شود. مهندسي ارزش برعكس، اطلاعات، شناسايي عرصه هاي مشكل دار، پيشنهاد و تدوين روشها و طرحهاي ابتكاري، پرورش
انديشه هاي نو و تلفيق همه جانبه ديدگاههايي را كه قرار است توصيه شود، مطرح مي سازد.
از سال 1961 كه لارنس مايلزدر كتاب ًروش هاي فني تحليل و مهندسي ارزش ً ،تحليل ارزش را همچون ديدگاهي خلاق و سازمان يافته در جهت شناسايي و
حذف هزينه هاي غير ضروري ، تعريف كرد تا سال 1995 كه ساكسنا و كريشنان كتاب ً مهندسي ارز ش در مديريت پروژه ً را منتشر نمودند ، مهندسي ارزش به
صورت يك روش فني پذيرفته شده در فعاليتهاي طراحي و اجرايي در بيشتر كشورها تثبيت گرديد و رسميت يافت ، به طوري كه بسياري از دست اندر‌كاران عرصه
هاي اجرايي به ويژه طراحان ، پيمانكاران و كارفرمايان با مفاهيم و روش هاي فني مهندسي ارزش آشنا شدند .
سير تاريخي مهندسي ارزش
"تحليل ارزش" به صورت يك روش فني ويژه ، در سال هاي پس از جنگ جهاني دوم صورت گرفت . كار طراحي و تدوين اين روش به دستور هنري ارليچر(Henry
Erlicher)معاون فني بخش خريد هاي شركت جنرال الكتريك آغاز شد . وي معتقد بود كه برخي از مواد ومصالح وطرحهاي جايگزين، كه به طور ضروري و به علت
كمبود هاي زمان جنگ به كار گرفته مي شدند داراي عملكرد بهتر با هزينه كمتر هستند . به دستور او در داخل شركت و به منظور ارتقاي كارايي توليد از طريق
تامين مواد ، مصالح وروشهاي جايگزين براي مواد و مصالح پرهزينه ، كوشش همه‌جانبه اي به عمل آمد . در سال 1947 اين وظيفه برعهده لارنس مايلزLawrence
D.Miles) )مهندس ارشد شركت جنرال‌الكتريك نهاده شد . مايلز در مورد روش ها و فنون موجود به پژوهش پرداخت و از برخي روشهاي مرسوم به صورت تلفيقي
با روش مرحله به مرحله خويش براي تحليل ارزش بهره گرفت . مايلز كه مبتكر و بنيانگذار مهندسي ارزش به‌شمار مي رود ، يك روش رسمي رابه اجرا درآورد كه
در جريان آن چندين گروه از كاركنان شركت ، عملكرد محصولات توليدي شركت جنرال الكتريك را بررسي ميكردند . آنان به اتكاي روشهاي خلاق گروهي و بدون ا
فت كارايي محصول ، تغييراتي در محصولات شركت بوجو د آوردند و هزينه هاي توليد را كاهش دادند. روش" تحليل ارزش" به عنوان يك استاندارد در شركت جنرال الكتريك
پذيرفته شد و به تدريج شركت‌هاي ديگر و برخي سازمان هاي دولتي نيز اين رو ش جديد را به عنوان ابزاري براي كاستن از هزينه‌هاي خود به كار بستند . نتيجه
اين شدکه روش وتکنيک" مهندس ارزش" به وجودامد.
نقاط عطف درمهندسی ارزش:
سال 1947 به طوررسمی برنامه تحلیل ارزش درشرکت جنرال موتورامریکا به وجودآمد.مطالعه درابتدایک برنامه یک نفره بود.سال 1952 آقای میلز اولین
سمینارتحلیل ارزش رابرگزارنمود.درآن زمان نتایج کاریک موضوع سری برای شرکت بود.سال 1954 نیروی هوایی امریکا این مفهوم رابرای بهبودهزینه طراحی
درسازمان خودبانام مهندسی ارزش به کارگرفت.سال 1956 واترویلت آرسینال تحت نظارت نیروی نظامی آمریکا برنامه مهندسی ارزش رادرکارخودشروع کرد.
سال 1958 آقای میلزبه دریافت بزرکترین نشان افتخارنیروی دریایی(هدیه ای که نیروی دریایی به افرادخدمتگذارمی دهد)نایل آمد.سال 1959 گزارش مخصوص
شماره475درتارخ سیزدهم جولای که به داستان موفقیت شرکت جنرال موتور می پردازد،منتشرشد.جامعه مهندسین ارزش آمریکا saveدرواشنگتن تاسیس
شد.این سازمان برای اتحادمنهدسین ورشد این حرفه تاسیس گردید.سال 1961 بندهای آیین نامه قرارداد مهندسی ارزش درارتش آمریکاتصویب شد.این آیین
نامه درموردایجادانگیزه های مشترک درقراردادهای مهندسی ارزش برای کاهش هزینه می باشد.سال 1962 وزارت دفاع آمریکا به کارگیری مهندسی ارزش
رادرقراردادهای بیش ازصدهزاردلاراجباری کرد.شرکت مهندسی ارزش بامسوولیت محدوددرلندن تاسیس شد.سال 1663 شرکت کشتیرانی آمریکا استفاده
ازمهندسی ارزش رادرقراردادهای خودموردتوجه قرارداد.سال 1964 نیروی زمینی ارتش آمریکابرنامه مهندسی ارزش رادرکارخودشروع کرد.سال 1965 جامعه
مهندسین ژاپن sjve یک کمیته داوطلبانه تسکیل داد.شرکت مهندسی بامسوولیت محدود دراسترالیاتاسیس شد.سال 1966 پنجمین نشست سالانه sjve
وابسته به جوامع خارج آمریکاوهمچنین انجمن بین المللی sjve تشکیل شد.وزیر دفاع وقت آمریکا اقایRudyKemper اولین مهندس ارزش باتجربه رابه رهبری یک
گروه منصوب می کند.
سال 1967 کمیته های کاری شروع به کارکردند.
درکانادا-جامعه مهندسین ارزشدراسکاتلند-انجمن مهندسین ارزش
انجمن مهندسین ارزش کشورهای اسکاندیناوی شامل نروژ،دانمار ک وسوئدتشکیل شد.در جامعه اروپاوآمریکای جنوبی فعالیت های مدیریت مهندسی ارزش
اغاز گردید.دوازدهمین گردهمایی بین المللی وهفتمین کنفرانس سالانه SJVE در شیکاگوآمریکا برگزارشد.
سال 1969 اداره تسهیلات هوایی آمریکا NASA برنامه آموزش مهندسین ارزش راشروع کرد.
سال 1970 اداره خدمات عمومی آمریکا GSA برنامه مهندسی ارزش راشروع کرد.
سال 1973 SAVE برنامه ای برای تشخیص حقوق متخصصین ارزش یعنی آنهایی که دارای درجه خاصی ازتخصص درزمینه مهندسی ارزش شده اندارایه کرد.
حکومت مرکزی امریکا فورااین موضوع راشناسایی وآن را به عنوان معیارجدی برای خدمات مهندسی ارزش درآمریکاقانونی کرد.ال 1977 جامعه مهندسی ارزش هندINVEST دراکتبرهمین سال تاسیس شدواولین کنفرانس ملی دردهلی برگزارشد.
سال 1980 حکومت ژاپن Miti جامعه SJVE رابه عنوان یک جامعه (انجمن)مستقل موردشناسایی قرارداد.
اولین سمینارمهندسی ارزش برای کشورهای روبه توسعه ازتاریخ دوم تاچهارم ژوئن 1980 درشهر Jamshedpur هند برگزارشد.این سمینارتحت نظارت شورای بهره وری Jamshedpur برگزارشد.
سال 1981 دومین کنفرانس ملی INVEST دردهلی نوبرگزارشد.
سال 1982 سومین کنفرانس ملی INVEST درBangalore برگزارشد.
سال 1983 انجمن مهندسین ارزش ژاپن آقای میلزرامفتخربه دوجایزه می کند(برای انجام کاربسیارشایسته درمهندسی ارزش)چهارمین کنفرانس ملیINVEST دردهلی نوبرگزارشد.
سال 1984 بیست وپنجمین سالگرد SAVEبرگزارشد.
پنجمین کنفرانس ملی INVEST دردهلی نوبرگزارشد.
سال 1985 ششمین کنفرانس ملی INVEST دردهلی نوبرگزارشد.
سال 1986 مدیربخش نظامی درعربستان صعودی ،برنامه مهندسی ارزش را درکارخودمورد توجه قرارداد.انجمن مهندسین ارزش درفرانسه چهارمین گردهمایی بین المللی خودرادرپاریس برگزار کرد.
انجمن مدیریت ارزش درهندوستان دربنگلورتاسیس شد.
سال 1987 جامعه مهندسین ارزش کره تاسیس شد.
اولین کنگره تحلیل ارزش درمیلان ایتالیابرگزارشد.
سال 1988 کنفراس مهندسی ارزش درایالت هاوایی آمریکابرگزارشد.
سال 1989 هفتمین کنفرانس ملیINVEST دردهلی نوبرگزارشد.
سال 1990 ایالت ویرجینیا درامریکااولین ایلالت آمریکا بودکه درطول طراحی وساخت بزرگراه ها وپروژه های بیش ازدوملیون دلاراستفاده مهندسی ارزش رااجباری کرد.
اولین کنفرانس اروپایی درمدیریت ارزش درپاریس برگزارشد.دراین کنفرانس نمایندگانی ازAIVA ایتالیا،AFAV فرانسه،APAP پرتغال،AVD بلژیک،ZWAاطریش،ZWA آلمان حضورداشتند.
سال 1991 هشتمین کنفرانس ملی INVEST دربمبئی برگزارشد.
سال 1992 فدراسیون جهانی مهندسی ارزش تشکیل شد.
سال 1996 باتغییر نام بهSAVEبین المللی جامعه مهندسین ارزش با تحول جدیدی روبروشد
- در ايران از سال 1378 موضوع مهندسي ارزش در برخي دانشگاه‌ها، وزارت نفت و سازمان مديريت و برنامه‌ريزي كشور مطرح گرديد و سمينارهايي در اين زمينه برگزار شد.تدوین دستورالعمل ارجاع کاروانعقاد قراردادباواحدهای خدمات مهندسی ارزش توسط سازمان مدیریت وبرنامه کشور درسال1379دورنمای روشن وامیدوارکننده ای رابرای توسعهفرهنگ وبه کارگیری مهندسی ارزش وتدوین الزاما ت قانونی ورفع موانع دراین زمینه ترسیم نموده است
- .درحال حاضر اجرای مهندسی ارزش جنبه جدی به خود گرفته است .دروزارت راه وترابری و وزارت نیرو، پروژ های بسیاری مورد بررسی مهندسی ارزش قرارگرفته ونتایج مفید وموثری داشته است.