دیگ بخار یا steam boiler یکی از بویلر های متعارف در صنایع مختلف است که از معماری شبیه سایر بویلر ها برخوردار است.
دیگ بخار محفظه ای است که در درون آن آب به کمک یک منبع گرمایی به بخار تولید می شود. اولین دیگ بخارمتشکل از پو سته ای ساده با یک لوله تغذیه و یک خروجی بخار بود که روی آن با آجر پوشیده می شد، سوخت در داخل پوشش دیگ سوزانده می شد و گرمای آزاد شده از روی سطح پایینی پوسته که شبیه کتری بود عبور داده می شد. تحقیقات صورت گرفته نشان داد که گرم کردن یک منبع بزرگ آب بازده کمی دارد. پس اینبار محصولات داغ احتراق را از میان لوله هایی که در پوسته دیگ قرار داشتند و آب آنها را احاطه کرده بود عبور دادند که نه تنها سطح تماس آب با گرما را افزایش داد،بلکه کمک کرد تا تشکیل بخار از آب توزیع یکنواخت تری پیدا کند. سپس دیگهایی طراحی شد که در آنها آب از درون لوله ها و آتش از بیرون آنها عبور می کرد.هر چه تعداد این لوله ها بیشتر و اندازه آنها کوچکترمی بود بازده بیشتری داشتند .
اجزای تشکیل دهنده دیگ بخار
یک دیگ بخار در حالت کلی دارای پوسته یا بدنه یا شل ، کوره اصلی و فرعی و لوله های پاس های حرارتی و اجزا و اتصالات دیگر می باشد.
انواع دیگ بخار
دیگ های بخار اصولا در سه نوع واترتیوب و فایرتیوب و طرح ترکیبی ساخته می شوند. انواع دیگ بخار واترتیوب یا لوله آبی اکثرا در صنایع تامین نیرو مانند نیروگاه های تولید برق مورد استفاده قرار می گیرد و دیگ های بخار لوله آتشین یا فایرتیوب در صنایعی که بیشتر نیاز به تولید بخار اشباع دارند مانند صنایع غذایی مورد استفاده قرار می گیرند.
در مقاله انواع دیگ بخار بیشتر در مورد مدل های مختلف دیگ بخارهای صنعتی و بویلرها توضیح داده شده است.
ویژگی های مختلف دیگ های بخار
برخی از ویژگیهایی که یک دیگ بخار می تواند داشته باشد عبارتند از :
- هوا رسانی دیگ
- ساختمان بدنه دیگ بخار که شامل موارد زیر است:
تجهیزات و اتصالات دیگ بخار- بدنه خارجی دیگ بخار
- کوره و اتاقک احتراق
- لوله ها
- تمیزکاری و کنترل دیگ
- نصب دستگاه های خارجی دیگ بخار
- مشعل مایع سوز
- جرقه زن الکتریکی گازی
- اصول کار پمپ و عرضه سوخت
- روش کنترل مشعل خودکار
- مشعل های دو سوخته گاز و مایع
- کنترل هوا و سوخت
- سوئیچ های فشار گاز
- آزمایش شیرهای گاز توسط ازت به صورت خودکار
- وسایل کمکی دیگ های بخار:پمپ های تغذیه
- کنترل مدوله فشار
- تنظیم دستگاه کنترل فشار
- کلید حد فشار
- قراردادن حد فشار در اندیکاتور اصلی
- کنترل سطح آب دیگ بخار
- کنترل کننده پمپ تغذیه و نخستین مرحله کمبود سطح آب و اعلام خطر
- کنترل مدوله سطح آب
- محفظه شناور
- شیر کنترل مدوله
- جعبه کنترل
- بالا آمدن سطح آب در داخل دیگ (کاهش نسبت تبخیر)
- پائین آمدن سطح آب در داخل دیگ بخار ( افزایش نسبت تبخیر)
- کنترل کننده دوتائی سطح آب
- کنترل کننده سطح آب خیلی کم
دیگ بخار استاندارد چیست
به طور کلی دیگ بخار استاندارد به دیگ بخاری گفته می شود که تحت نظارت مستقیم موسسه استاندارد ايران و یکی از شركت های بازرسي مورد تایید سازمان استاندارد و از همه مهمتر توسط يكی از تولید کنندگان داراي پروانه که صلاحيت فني آنها توسط سازمان استاندارد مورد تایید قرار گرفته است تولید گردد.
تفاوت های کیفی دیگ های بخار
مهمترین تفاوت های موجود در تولید یک دیگ بخار توسط یک تولید کننده مجاز و معتبر با یک سازنده غیر مجاز در این موضوع است که معمولا سازنده های غیر مجاز دیگ های بخار هیچگونه ضمنانتی برای محصول خود نمی دهند. انجام فرآیندهای رایج توسط یک تولید کننده معتبر دیگ بخار (دارای پروانه استاندارد با شماره ردیابی ) عبارتند از:
- وجود نقشه فنی بررسی شده توسط شرکت بازرسی مورد تایید سازمان استاندارد
- کنترل صحت مواد اولیه بویلر بخار شامل ورق ها و لوله ها و مقاوم توسط بازرس از روی گواهی مواد و یا نتایج آزمایشگاه
- کنترل فرآیندهای تولید دیگ بخار از روی نقشه تایید شده
- انجام آزمون های غیر مخرب اجباری خواسته شده در استاندارد ملی4231
- نظارت بر تست هیدرولیکی با فشار یک ونیم برابر فشار طراحی توسط تیم شرکت بازرسی
- ارائه گواهی و پلاک توسط بازرس
- تهیه و تنظیم:نیاز کارخانه